Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 4. maddesinin 1. fıkrasına göre: “Özel öğretim kurumlarının gerçek kişi kurucularında, tüzel kişi kurucularının yönetim organlarında, kurucu temsilcilerinde ve personelinde; (…) cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ve (…) suçlardan ceza almamış olması veya haklarında bu suçlardan dolayı kovuşturma bulunmaması (…) şartı aranır.”. Bu hükme dayalı olarak, bir özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinin kurucusu ve müdürü olan kişiye yönelik, hakkında kovuşturma bulunması nedeniyle öğretim kurumunu kapatması veya devretmesi için iki aylık süre verilmiştir. İlgili kişi söz konusu işlemin iptali talebiyle dava açmıştır. Açılan bu davada itiraz konusu kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu kanısına varan mahkeme, hükmün iptali için Anayasa Mahkemesine (“AYM") başvurmuştur.
İptali istenen hüküm uyarınca, özel öğretim kurumlarının gerçek kişi kurucusu veya personeli olabilmek için bu kişiler hakkında belirli suçlardan dolayı kovuşturma bulunmaması gerekmektedir. Somut norm denetimi yoluyla önüne gelen olayda AYM, talep üzerine söz konusu hükmün Anayasa’nın 13., 48. ve 49. maddelerine aykırı olup olmadığı yönünde incelemede bulundu.
İptali istenen kanun hükmü, AYM’nin 2022 tarihli kararına da konu olmuştu. Buradaki itiraz ise özel eğitim personeli olacak kişilerin dolandırıcılık veya sahtecilik suçlarından dolayı haklarında kovuşturma bulunmaması koşulunun Anayasa’ya aykırı olduğu iddiasına yönelikti. AYM bu yönde yaptığı inceleme neticesinde, düzenlemenin Anayasa’nın 48. ve 49. maddelerinde düzenlenen çalışma hakkı ve özgürlüğüne sınırlama getirdiğini tespit etmişti. Kuralla ulaşılmak istenen amaca daha hafif tedbirlerle ulaşılması mümkün iken kişiler hakkında dolandırıcılık ve sahtecilik suçlarından kovuşturma bulunmaması şartının aranması şeklinde getirilen sınırlama gerekli ve ölçülü bulunmamıştı. Dolayısıyla da Anayasa’ya aykırı olduğuna karar verilmişti.
Yine 2022 tarihli başka bir kararında da madde metninde sayılan suçlardan biri olan “anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar” bakımından da inceleme yapan AYM, aynı gerekçelerle ibarenin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermişti. AYM daha önce vermiş olduğu bu kararlardan ayrılmayı gerektirir bir durum bulunmadığını belirterek, 2023 tarihli söz konusu kararında da aynı yönde karar vermiştir. Bu doğrultuda AYM, Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 4. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “… veya haklarında bu suçlardan dolayı kovuşturma bulunmaması…” ibaresinin, anılan fıkrada yer alan “… gerçek kişi kurucularında…”, “… personelinde…” ve “… cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar …” ibareleri yönünden Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verdi.
Karara buradan ulaşabilirsiniz.
