19.07.2024 tarihi itibariyle iptal kararı yürürlüğe girecek.
İstanbul 12. Aile Mahkemesi ergin statüsündeki evlatlığın anne adının, sonradan evlat edinen eşin adı olarak değiştirilmesi talebini incelediği davada TMK m.314/4 hükmünde yer alan kuralın Anayasa’ya aykırılığı sebebiyle iptali için AYM’ye başvurdu. İtiraz, evlat edinme yoluyla kurulan soybağı nezdinde erginler ile küçüklerin hukuken eşit kabul edilmemesi, eşlerin evlat edindiği erginlerin nüfus kaydına ana ve baba adı olarak evlat edinen eşlerin adlarının yazılmasına izin verilmemesi gibi gerekçelere dayanıyordu. Nüfus kayıtlarının nesep karışıklığına yol açmaması gerektiği belirtilerek itiraz konusu kuralın Anayasa’ya aykırılığı iddia edildi ve uyuşmazlık AYM önüne getirildi.
AYM, bahse konu kuralda eşler tarafından birlikte evlat edinilen küçüklerin nüfus kaydına ana ve baba olarak evlat edinen eşlerin adlarının yazılabileceğinin belirtildiğini fakat üvey evladın evlat edinilmesi ve tek başına evlat edinme hallerinde (sadece bir eşin) bu kişilerin nüfus sicilinde ana ve/veya baba olarak kaydedilmesine imkan tanınmadığını değerlendirdi. Bu durumda evlat edinenlerin ana/baba olarak nüfus siciline kaydının mümkün olmaması sebebiyle gerçekte kurulan manevi aile bağının dış dünyada bütünsel aile görüntüsü olarak yansıtılabilmesinin ve dolayısıyla biyolojik aile bağının üçüncü kişilerden gizlenebilmesinin mümkün olmadığı saptandı.
Bu noktada AYM, TMK m.314 düzenlemesinin diğer fıkralarının evlat edinme kurumunun bu ilişkinin tarafları dışındaki kişilere karşı gizliliğin sağlanması amacı taşıdığı, fakat itiraz konusu kuralın evlat edinme yoluyla kurulan aile ilişkisinin gizliliği amacını işlevsiz hale getirdiği sonucuna ulaştı. Tüm bunların ışığında itiraz konusu kuralın evlat edinme yoluyla kurulan aile ilişkisinde evlat edinenlerin ana/baba olarak nüfus siciline kaydını belirli hallere özgülemek suretiyle özel hayata saygı hakkı ile bağlantılı olarak etkili başvuru hakkına aykırılık oluşturduğuna ve Anayasa’nın 20.ve 40.maddelerine aykırı olduğuna hükmedildi. Bu sebeple 19.10.2023 tarihinden itibaren 9 ay sonra yürürlüğe girmek üzere TMK m.314/4 hükmünün iptaline karar verildi.
Kararın detayı için tıklayınız.
