Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 77. maddesinin 12. fıkrasının beşinci, altıncı, yedinci, sekizinci ve dokuzuncu cümlelerinin Anayasa’ya aykırı olduğu iddiası ile Anayasa Mahkemesine iptal davası açıldı. İptale konu hüküm Reklam Kuruluna ticari reklamlara ilişkin yükümlülüklere aykırı davranılması halinde ihlalin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak erişimin engellenmesine karar verme yetkisi tanıyordu. Hatta bu yöntemle ihlalin önlemediği durumlarda Reklam Kuruluna internet sitesinin tümüne erişimi engelleme yetkisi verilmişti.
İptal talebinin gerekçesi; dava konusu kuralın Reklam Kurulunun erişimi engelleme yetkisini sınırlayan, net, açık, anlaşılır herhangi bir ölçüte veya yaptırımın kademeli olarak uygulanmasını sağlayacak bir güvenceye yer vermemesi, internet sitelerine karşı keyfi uygulamaların ortaya çıkması; bahse konu kurallarla temel hak ve özgürlüklerin sınırlanmasına karşın sınırlama ölçütlerine uyulmaması ve reklam verenler yönünden belirsizlik ve haksız rekabet sorunu yaratması gibi sebeplere dayanıyordu.
AYM incelemesinde, dava konusu kuralların sırf ihlale konu içeriğin de ötesinde bu içeriğin yer aldığı bölümün tamamına erişimin engellenmesi şeklinde de uygulanabileceğini belirtti. Mahkemeye göre öngörülen sınırlama biçimi ifade özgürlüğü ile çalışma ve özel teşebbüs kurma özgürlüğünün kullanımının tamamen ortadan kaldırılmasına yol açabilecek nitelikteydi. AYM, bu denli geniş düzeyde bir sınırlamaya başvurmadan önce içeriğin yer aldığı siteye bilgilendirmede bulunulması ya da içeriğin kaldırılmasının ihtar edilmesi gibi internet sitesinin tümüne yönelik erişim engeli getirilmeden uygulanabilecek herhangi bir alternatif sınırlama yöntemi bulunmadığını değerlendirdi.
Sonuç olarak ifade özgürlüğü ile çalışma ve özel teşebbüs kurma özgürlüğünün sınırlanması suretiyle ulaşılmak istenen amaca daha hafif bir sınırlama ile ulaşılmasını mümkün kılabilecek ve daha az zarara yol açabilecek alternatif yöntemlerin düzenlenmemiş olmasının ölçülülük ilkesine aykırı olduğuna hükmedildi. AYM, kuralları Anayasa’nın 13., 26. ve 48. maddelerine aykırı bularak iptal etti. İptal kararı yayımdan, yani 27 Ekim 2023 tarihinden 9 ay sonra yürürlüğe girecek. Diğer bir anlatımla 27 Temmuz 2024 tarihinden itibaren Reklam Kurulu erişimi engelleme yetkisini kullanamayacak.
Kararın detayları için tıklayınız.
